Denk je dat bepaalde voedingsmiddelen je op magische wijze een goede gezondheid kunnen opleveren? Dat valt nog te betwisten. Veel van wat er wordt geschreven en gezegd over voedingsmiddelen die je immuniteit een boost geven is niet wetenschappelijk bewezen. Om je een idee te geven over welke zelfgemaakte middelen echt werken, hebben we de volgende mythen voor je uitgeplozen:
Mythe 1: Fruit- en groentensappen helpen je om beter te worden als je ziek bent.
Als het enige dat je maag aankan een glas sinaasappelsap is, dan moet je dat vooral doen. Maar als je op een echte sinaasappel kunt kauwen en deze kunt doorslikken, dan is dat altijd beter. In de vrucht zelf zitten meer vezels, antioxidanten, fytovoedingsstoffen en prebiotica dan in het sap alleen: allemaal elementen die je nodig hebt om gezond te blijven. En wat het vochtgehalte van je lichaam betreft: spuitwater werkt net zo goed. Een verse groentensoep, stoofschotel of een bouillon zorgt bovendien voor de nodige aminozuren en antioxidanten terwijl de warme vloeistof lekker zacht is voor de keel en verlichting biedt voor een verstopte neus.
Mythe 2: Zuivel stimuleert de productie van slijm dus kun je maar beter geen melk drinken als je ziek bent.
Onderzoek heeft uitgewezen dat dit meer fabel dan feit is.1 Als je uit eigen ervaring vindt dat je tijdens een verkoudheid of griepje minder trek hebt in romig voedsel (vla, yoghurt, ijs, melk), forceer het dan niet. Er zijn genoeg eiwitrijke alternatieven voor deze zuivelproducten.
Mythe 3: Als je ziek bent, kun je maar beter geen 'dehydraterende' dranken drinken zoals koffie en thee met cafeïne.
Dit is niet waar. Koffie is een goede bron van antioxidanten die hydraterend werken ongeacht de cafeïne die er in zit. (Bovendien kan cafeïne je een goede boost geven als je hoofd verstopt zit, door je alerter te maken.) Wat betreft de kans om chronische aandoeningen op de lange termijn te verkleinen en je gezondheid te stimuleren: mensen die drie tot vier kopjes koffie per dag drinken lopen minder kans op hartkwalen, verschillende soorten kanker, Alzheimer en diabetes dan mensen die helemaal geen koffie drinken.2
Mythe 4: Iets onder de leden? Neem vitamine C tabletten!
Helaas, dat is te laat! Hoewel mensen die regelmatig vitamine C tabletten slikken (ongeveer 200 mg per dag) misschien wel minder lang en zwaar verkouden worden, heeft het slikken van vitaminepillen door de gemiddelde volwassene weinig invloed op hun kans om ziek te worden. Bovendien herstel je er niet sneller van als je pas na het verschijnen van de eerste symptomen begint met het nemen van vitaminesupplementen.
Goed om te weten: omdat vitamine C in water oplost, heeft het weinig zin om je dagelijkse dosis tijdens het winterseizoen op te schroeven: je plast de extra vitaminen er gewoon weer uit. Hetzelfde geldt voor multivitaminen. Uitzondering op deze regel zijn zinksupplementen – deze kunnen de duur van je verkoudheid verkorten wanneer je ze vanaf de eerste verschijnselen begint te nemen.3 Wat wel een positieve invloed op je dagelijkse immuniteit heeft: voeg meer voedingsbronnen met zink aan je dieet toe, zoals noten, zaad, bonen en schaal- of schelpdieren.
Mythe 5: 'Antibacteriële voedingsmiddelen' zoals kokosolie en honing weren ziektes af.
Nee, niet echt. Ongeveer de helft van alle vetzuren in kokosolie zijn afkomstig van laurinezuur, een vetzuur dat een antimicrobiële, schimmelwerende werking heeft en waarmee de kans op bepaalde acute en chronische ziektes en aandoeningen kan worden verkleind (een schimmelinfectie bijvoorbeeld, maar niet diabetes type 2). Maar dat is nog geen reden om liters kokosolie te nuttigen, zoveel dat je ervan overloopt!
Het onderzoek naar dit onderwerp is nog gaande maar het lijkt erop dat je er grote hoeveelheden van moet consumeren om er baat bij te kunnen hebben. En aangezien het aantal vetten van alle plantaardige oliën in je lichaam snel kan oplopen (en dus na verloop van tijd voor gewichtstoename zorgt) is het het risico niet waard: kokosolie bevat veel verzadigde vetten en deze vetten worden in verband gebracht met een hogere kans op hartaandoeningen dan boter.
En wat de honing betreft? Er wordt sporadisch onderzoek gepleegd naar wat honing nu echt voor je pollenallergieën en microbiële ontstekingen kan doen, maar als je normaal een lepeltje honing door je thee of pap roert dan is er geen onmiddellijke reden om daarmee te stoppen.4 Houd er alleen rekening mee dat honing een geconcentreerde vorm van suiker is (en daarom heel gemakkelijk door de keel glijdt!).
Waar het uiteindelijk om gaat…
Als je weet dat je vatbaar bent of je je op een plek bevindt waar veel ziektekiemen rondwaren, eet dan zoveel mogelijk fruit, groente, peulvruchten, noten, zaden en volkoren granen. Planten in hun meest onbewerkte vorm bevatten namelijk prebiotica, een vezelsoort waarmee je lichaam zijn eigen probiotica in leven en in goede conditie houdt. Deze probiotica zijn belangrijk voor het handhaven van een gezond immuunsysteem, en kunnen er daardoor voor zorgen dat je minder kans hebt om ziek te worden.
Wat ook belangrijk is: blijf gehydrateerd! Je lichaam heeft meer vocht nodig als je koorts hebt. Hetzelfde geldt voor eiwitten: daarom valt kippensoep altijd zo heerlijk in de smaak als je je niet lekker voelt.
Verder zijn de normale voorzorgsmaatregelen zoals een griepprik, vaak en grondig handenwassen gedurende ten minste 20 seconden, voldoende nachtrust en regelmatige beweging ('een beetje' is altijd beter dan geen!) altijd heel nuttig om ziektes zo veel mogelijk buiten de deur te houden.