Jezelf uithongeren
Het appeldieet, afvalpilletjes, koolhydraatarmdieet. Tegenwoordig vind je heel veel varianten van crashdiëten. Ze beloven je allemaal heel snel kilo’s kwijt te raken. Maar is het wel zo gezond? En komen de kilo’s er nadien niet dubbel zoveel en snel aan?
Ons metabolisme
Om gewichtsverlies op de juiste manier aan te pakken (vetverlies), moeten we goed begrijpen hoe ons metabolisme werkt. Zoals je ongetwijfeld weet, bestaat ons lichaam voor ongeveer de helft uit water. Het grootste deel van dat water zit in het spierweefsel. Een kleiner percentage zit in het vetweefsel.
Het lichaam slaat glucose op in de vorm van glycogeen. Dit gebeurt hoofdzakelijk in de lever en in de spieren en kan slechts in beperkte mate. Als je minder calorieën eet dan je nodig hebt voor je verbranding, gaat je lichaam op zoek naar alternatieve brandstoffen. Glycogeen is de snelst bereikbare energiebron in het lichaam en wordt snel weer omgezet in de bruikbare glucose. Bij de verbranding van elke gram glucose verliest het lichaam ongeveer drie tot vier gram water. Het is dus geen wonder dat je in de eerste dagen en zelfs weken van een caloriebeperkt dieet snel kilo’s verliest. Want naast glycogeen verlies je namelijk ook een paar kilo aan vocht.
Een gezond afvaltempo
Als die snelle energiereserve uitgeput is, gaat het lichaam op zoek naar andere bronnen en komt het terecht bij het vetweefsel. En nu wordt het interessant! Vet is veel calorierijker dan glucose. Elke gram vet bevat meer dan twee keer het aantal calorieën van een gram glucose. Dat betekent dat je twee keer zoveel calorieën moet verbranden om een gram vet kwijt te raken dan om een gram glucose te verbranden.
In het vetweefsel zit minder water. Dus in tegenstelling tot het begin van je afvalroute, verlies je ook minder snel kilo’s. Maar je bent nu wel bezig met waar het echt om gaat: je verbrandt vetweefsel. Gedurende de eerste weken ligt een normaal en gezond gewichtsverlies tussen 0,5 en 1 kilo per week. Dat is ook het maximum aan vetweefsel dat je lichaam op een week kan verbranden.
Pas op!
Als je het vorige goed hebt begrepen, weet je nu ook waarom crashdiëten niet werken en zelfs gevaarlijk zijn. Door het aantal ingenomen calorieën heel drastisch te beperken, gaat je lichaam op zoek naar andere energiebronnen dan glucose en vetten. En dan kom je uit bij de eiwitten, die te vinden zijn in je spiermassa. Dus je eet met andere woorden je eigen spierenmassa op om te kunnen functioneren.
Massa en water
Omdat spieren ook veel water bevatten, lijkt het of je met een crashdieet heel succesvol bent in het afvallen. In werkelijkheid verlies je geen vetmassa, maar spiermassa en water. En het zijn net je spieren die ervoor zorgen dat je metabolisme goed blijft functioneren. Hoe meer spierweefsel je lichaam bevat, hoe beter de verbranding verloopt.
Zodra je stopt met het crashdieet, vliegen de kilo’s er weer aan. Het verloren vocht drink je er zo weer bij. Ook het vetweefsel wordt snel opgebouwd. Je verliest met andere woorden spieren, maar bouwt later sneller vetweefsel op. Bovendien zorgt het verlies aan spierweefsel ervoor dat je verbranding veel trager werkt. Realiseer je ook dat je hart een spier is. Een crashdieet kan in sommige gevallen echt gevaarlijk zijn en problemen met je hart veroorzaken.
In een gezond voedingsplan, zoals het WeightWatchers® programma, verlies je niet meer dan 0,5 tot 1 kilo per week. Het is belangrijk om te weten dat tijdens het afvallen niet alleen vetweefsel wordt afgebroken, maar ook spierweefsel. Wanneer je afvalt, kun je dus geen spierweefsel opbouwen. Met beweging kun je deze afbraak wel verminderen. Ook na het afvallen duurt de opbouw van spierweefsel minstens een aantal weken. Binnen een paar dagen of een week is dat gewoon niet mogelijk.