Volgens Google was het ketodieet in 2018 het meest gezochte dieet op internet. Daarmee is het ketodieet net zo populair als het vet bevat. Maar hoe veilig is het dieet nou eigenlijk?
Volgens de rangschikking en beoordeling van diëten in het U.S News & World Report uit 2019 is het antwoord ‘niet heel erg veilig’. Van de 41 diëten die door een mondiaal erkende jury van deskundigen werd beoordeeld, kwam het ketodieet op een gedeelte 38e plaats terecht. Het kreeg van de jury een 'veiligheidsscore' van slechts 1,9 van 5. Daarmee was het ketodieet de absolute hekkensluiter in deze categorie.
Een van de grootste zorgen van de jury was dat het ketodieet niet alleen qua voedingswaarde tekort schiet, maar dat het ook zeer veel vet bevat en geen onderscheid maakt tussen verzadigd (ongezond) en onverzadigd (gezonder) vet.
Vet vormt de basis van het dieet, waaruit koolhydraten vrijwel zijn verbannen en de verzadiging moet komen van vetten. Hierdoor raakt het lichaam in ketose. Dit houdt in dat je lijf zijn energie haalt uit de verbranding van vet in plaats van glucose afkomstig van koolhydraten.
De gezondheidseffecten op de lange termijn van het ketodieet worden nog altijd onderzocht. In het algemeen wordt het afgeraden voor mensen met een nier- of leveraandoening en het is ook nog onduidelijk of het ketodieet voor mensen met een hart- of vaatziekte of diabetes type 2 nu meer gezondheidsrisico's of meer gezondheidsvoordelen oplevert.
Naast een onderzoek uit 2018, waarin een verband werd aangetoond tussen koolhydraatarme diëten en een kortere levensverwachting, bestaat er ook onderzoek waarin enkele feiten over de mogelijke gevaren van het ketodieet worden bevestigd. Dit weten we tot nu toe.
Bijwerkingen van het ketodieet
Keto-griep
Als je aan het ketodieet begint, kan dit tot een reeks griepachtige symptomen leiden, waaronder hoofdpijn, vermoeidheid en misselijkheid, die enkele dagen tot weken kunnen aanhouden. Niet iedereen heeft hier last van, maar keto-griep is een directe bijwerking van het overschakelen op een zeer koolhydraatarm dieet. Het verklaart deels waarom mensen het vaak zo moeilijk vinden om het dieet in het begin vol te houden.
Voedingstekorten
In het ketodieet zijn tal van voedzame, koolhydraatrijke voedingsmiddelen verboden, zoals volkoren producten en sommige soorten fruit en groenten. Uit onderzoek blijkt dat mensen die het ketodieet volgen een reëel risico lopen op het ontstaan van gevaarlijke vitamine- en mineraaltekorten.
Ketoacidose
Als het lichaam in ketose raakt, zoals hierboven beschreven, maakt het ketonen aan uit opgeslagen vet en gebruikt het deze bij gebrek aan glucose als energiebron. Gezonde mensen produceren normaal gesproken voldoende insuline om te voorkomen dat er te veel ketonen ontstaan. Toch is er een klein risico dat de hoeveelheid ketonen te sterk toeneemt. Hierdoor kan een gevaarlijke aandoening de kop opsteken die ketoacidose wordt genoemd en waarbij de hoeveelheid zuren in het bloed een giftige concentratie bereikt.
Schade aan de bloedvaten
Een klein onderzoek uit 2019 wijst er op dat als je het ketodieet volgt het een slecht idee is om een dagje te smokkelen. Zowel wat betreft de gevolgen voor de stofwisseling als voor het afvalproces is dit geen dieet waar je flexibel mee kunt omgaan.
Uit het onderzoek blijkt dat als je een koolhydraatarm dieet volgt er al na zeven dagen schade aan de wanden van de bloedvaten optreedt als je eenmalig 75 gram glucose eet (dit staat gelijk aan het eten van een kleine portie friet), dankzij de plotseling optredende piek in de bloedsuikerspiegel. Op de lange termijn kan aanhoudende beschadiging van de bloedvaten het risico op orgaanschade verhogen.
Verhoogd risico op darmkanker
Doordat het ketodieet rijk is aan vet en arm is aan vezels als gevolg van het lage aantal koolhydraten, kan er ook sprake zijn van een verhoogd risico op darmkanker als je het dieet langere tijd volgt. Uit laboratoriumonderzoek is al gebleken dat diëten die rijk zijn aan vetten de kans op het ontstaan van darmkanker vergroten. Maar onderzoek toont ook aan dat een eetpatroon met veel vet en weinig koolhydraten de samenstelling van de darmbacteriën verandert en de productie van vetzuren met korte ketens vermindert die mogelijk bescherming bieden tegen darmkanker.
Hartritmestoornissen
De resultaten van een omvangrijk 20-jarig onderzoek dat in 2019 werd gepubliceerd, tonen aan dat mensen die consequent een koolhydraatarm dieet volgen significant meer kans hebben om boezemfibrilleren te ontwikkelen. Dit is een hartritmestoornis die het risico op een hartaanval of andere hart-gerelateerde complicaties vergroot. Dit kan komen doordat mensen die een dergelijk koolhydraatarm dieet volgen minder groenten, fruit en granen eten, of doordat diëten die rijk zijn aan vet tot oxidatieve stress kunnen leiden. Dit is een beschadiging aan gezonde weefsels en cellen in ons lichaam en is een bekende risicofactor voor het ontwikkelen van boezemfibrilleren